ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ. ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ-ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ

Κούμας Κωνσταντίνος Μ., Οι Έλληνες. Διαφωτισμός - Επανάστασις, εν Βιέννη 1832. Η αναστατική έκδοση αποτελείται από εκτενή επιλεγμένα αποσπάσματα από τον τόμο ΙΒ´ των Ιστοριών των Ανθρωπίνων Πράξεων από των αρχαιοτάτων χρόνων έως των ημερών μας (σελ. 518-677, 736-744) του μεγάλου Έλληνα Διαφωτιστή από τη Λάρισα. Ο Κωνσταντίνος Κούμας (1777-1836) στις Ιστορίες του απανθίζει και μεταφράζει «ελευθέρως» έργα «αρίστων Γερμανών ιστοριογράφων» της εποχής του. Τα αποσπάσματα της αναστατικής έκδοσης αφορούν σε γεγονότα της ελληνικής ιστορίας, τα οποία βίωσε ο συγγραφέας. Ο Θεσσαλός λόγιος, που δίδαξε στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, ξεκινάει την αφήγησή του με την κατάσταση των υποδούλων Ελλήνων υπό την οθωμανική εξουσία τον 18ο αιώνα και τελειώνει με τη δολοφονία του Ι. Καποδίστρια το 1831. Αναφέρεται στους Ζωσιμάδες και στους σημαντικότερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και εν συνεχεία αφηγείται με γλαφυρό ύφος τα στρατιωτικά και πολιτικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, καταθέτοντας την προσωπική του μαρτυρία. Οι καίριες παρατηρήσεις του Κούμα, ενός πρωταγωνιστή των ιδεολογικών ζυμώσεων στον ελληνικό χώρο, καθιστούν το έργο του βασική πηγή της ελληνικής Παλιγγενεσίας. Η δεύτερη ανατύπωση της αναστατικής έκδοσης (1998) περιέχει αναλυτικό ευρετήριο κυρίων ονομάτων και τόπων.